Aravind Adiga – De Witte Tijger
Uitgegeven: 27 augustus 2008 16:37
Laatst gewijzigd: 27 augustus 2008 16:40
Rauwe aanklacht tegen het kastensysteem in India, verteld door een jonge man die zich uit kermende armoe omhoog heeft weten te werken. Genomineerd voor de Man Booker Prize 2008.
Balram Halwai is de witte tijger: het slimste jongetje uit het straatarme dorp waar zijn enige toekomst er een is van schrapen, honger lijden, vernedering, armoe en ongelijkheid. Zijn familie kan zich niet veroorloven om de jongen op school te houden, en verkoopt hem als bediende om hun schuld van de bruidsschat in te lossen. Balram ruikt zijn kans als hij erin slaagt om een baantje als privéchauffeur te bemachtigen.
Kookpunt
Zijn geluk krijgt Olympische proporties als zijn werkgever naar Delhi verhuist, en Balram meeneemt. In de grote stad ontdekt Balram de rijkdom en weelde die exclusief is voorbehouden aan de allerrijksten. Terwijl hij zit te broeden op een plan om zich aan zijn martelende kaste te ontworstelen, krijgt hij de ene vernedering na de andere onrechtvaardigheid te slikken tot het een kookpunt bereikt.
J'accuse
Witte Tijger is een J'accuse, een bittere aanklacht tegen een land dat in deze roman niet bepaald wordt bezongen om de keuken, de geuren, de kruiden, de kleuren, en lachende kinderen met glanzend zwarte ogen. Adiga omschrijft India als een ren vol hanen die op elkaar zitten gepropt, vechtend om een ademtocht en die moordend woest tekeer gaan om die ene rijstkorrel. Waar hij vandaan komt noemt Balram het Donker, waar hij heen wil het Licht.
Valse honden
Het verschil tussen arm en rijk is zo schrijnend, dat er in de vertrapte onderlaag valse honden worden gekweekt. Het is een kwestie van vreten of gevroten worden; als je wilt overleven, is er geen andere keuze dan smeergeld, verraad, geweld, wreedheid of de ander verlinken. Adiga maakt die grimmigheid, die voor tientallen miljoenen Indiërs dagelijkse realiteit is, zeer voelbaar. Zijn verhaal is schokkend realistisch en de enige schoonheid die is te ontdekken, is zijn zuivere proza en sardonische stijl. Want wat kan deze man schrijven.
Briefvorm
Adiga vertelt de levensgeschiedenis van Balram vanuit de ik-persoon, en het verhaal is opgebouwd als een lange brief aan de premier van China die op het punt staat zijn land te bezoeken. Balram is inmiddels entrepreneur, en hij wil dat de premier de waarheid over zijn land verneemt voordat hij zich stroop om de mond laat smeren tijdens het officieel bezoek.
Moord
Balram heeft gemoord, daar windt hij geen doekjes om. Hij heeft gemoord om te bereiken wat hij nu heeft, en al na het eerste hoofdstuk waarin hij zijn leven via flashbacks uit de doeken doet, is hem die misdaad niet eens aan te rekenen. Als Balram in een ander land en in een ander systeem was geboren, had hij het heel anders aangepakt. Want dit personage wekt sympathie op zonder in de slachtofferrol te vervallen – al zit hij vanwege zijn afkomst in een slachtofferhoek die voor hem lijkt te zijn uitgestippeld.
Ontsnapte haan
Maar een inspecteur op school is de eerste die hem vertelt dat hij ‘anders’ is. Balram is als een witte tijger, zegt hij, dat magische jungledier dat maar één keer in een generatie opduikt. De jungle waar Balram mee te maken krijgt, is de Indiase maatschappij – en daarin zijn de geurende jasmijnvelden of gele saffraanheuvels ver te zoeken. Dat er één haan uit die ren is ontsnapt, doet je aan het eind van dit boek een zucht slaken van verlichting. Dat die haan een witte tijger betreft die uiterst zeldzaam is, niet. Maar wat een boek.
Uitgeverij De Bezige Bij.
Oorspronkelijke titel: The White Tiger.
————————————————————–
Ik heb het in 1 dag uitgelezen! Boeiend boek, ik vond het niet zo smeuiig als de recensies. Misschien komt het omdat ik al regelmatig in Azie heb gereisd.
Echter, had ik wel vanaf dat de jongen in het verhaal in Delhi was, het gevoel dat ik daar zelf ook was….in die zin erg goed beschreven!